زمین شناسی، کانی سازی، ژئوشیمی و پترولوژی توده های نفوذی منطقه اکتشافی سنجدک ? ، شرق معدن سنگ آهن سنگان خواف، خراسان رضوی

چکیده معدن سنگان یک ذخیره بزرگ و با ارزش اسکارن آهن است که در 40 کیلومتری جنوب شرقی خواف واقع شده است. منطقه سنجدک i به عنوان یکی از آنومالی های شرقی معدن سنگان محسوب می-شود. زمین شناسی منطقه شامل سنگ آهک، شیل و ماسه سنگ به سن ژوراسیک، توده های عمیق و نیمه عمیق با ترکیب دیوریت تا سینوگرانیت به سن ائوسن و انواع اسکارن شامل گارنت اسکارن، پیروکسن اسکارن، پیروکسن-گارنت اسکارن، آمفیبول اسکارن، اپیدوت اسکارن و فلوگوپیت اسکارن می باشد. بافت توده های عمیق گرانولار و بعضا گرافیکی و بافت توده های نیمه عمیق پورفیری است. کانیهای آلکالی فلدسپار، کوارتز، پلاژیوکلاز و بیوتیت مهمترین کانی های توده های بیوتیت سینوگرانیت، بیوتیت هورنبلند سینوگرانیت، هورنبلند بیوتیت کوارتز مونزونیت پورفیری و بیوتیت کوارتز مونزودیوریت پورفیری می باشد. مهمترین کانیهای توده سینوگرانیت پورفیری شامل کوارتز، آلکالی فلدسپار و پلاژیوکلاز است. بر اساس بررسی های ژئوشیمیایی، توده های بیوتیت سینوگرانیت و بیوتیت هورنبلند سینوگرانیت ماهیت پرآلومینوس و اندکی متاآلومینوس دارند و متعلق به سری های کالک آلکالن پتاسیم بالا می باشند. غنی-شدگی در عناصر rb، th، u، k و pb در توده های عمیق سنجدک i نسبت به گوشته اولیه دیده می شود. این توده ها در زون فرورانش حاشیه قاره ها تشکیل شده اند. آلتراسیون به دو شکل در منطقه دیده می شود: 1- آلتراسیون در توده های نفوذی شامل کربناته، سیلیسی و پروپلیتیک و 2- پدیده اسکارنی شدن که بطور وسیعی با روند جنوب شرق-شمال غرب حضور دارد. کانی سازی به شکل توده ای اما با کنترل های ساختاری وجود دارد. کانیهای اولیه شامل مگنتیت، پیریت، کالکوپیریت و اسفالریت همراه با باطله گارنت، کلسیت، کلریت، آمفیبول، فلوگوپیت، اپیدوت و پیروکسن و کانی های ثانویه شامل هماتیت، گوتیت، مالاکیت و آزوریت است. نتایج ژئوشیمی خرده سنگی از واحدهای اسکارنی و محل کانی سازی نشان می دهد که آهن از 2/5 تا 3/37 درصد، مس از 10 تا 457 گرم در تن، روی از 11 تا 256 گرم در تن، سرب از 8 تا 105 گرم در تن، گوگرد از 07/0 تا 3/0 درصد، فسفر از 10 تا 60 گرم در تن و آرسنیک از 15 تا 104 گرم در تن متغیر است. مطالعات زمین شناسی، آلتراسیون و کانی سازی در منطقه سنجدک i نشان می دهد که این منطقه بخشی از کانی سازی منطقه دردوی (آنومالی مرکزی سنگان) است که توسط گسل با روند جنوب شرق-شمال غرب از آن جدا شده است. کانی سازی آهن از نوع اسکارن می باشد.